اختلال شخصیت خودشیفته

اختلال شخصیت خودشیفته

در نسخه چهارم DSMIV راهنمای تشخیصی و آماری، افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته دارای الگوی نافذ بزرگ پنداری، نیاز برای تمجید و فقدان همدلی است که در اوایل بزرگسالی شروع می شود و در زمینه های گوناگون وجود دارد. که با 5 یا بیش از 5 مورد از موارد زیر مشخص می شود:

- احساس بزرگ پندارانه از مهم بودن دارند.

- در بیشتر اوقات با تخیلات مربوط به موفقیت ها، قدرت، استعداد، زیبایی نامحدود و یا عشق آرمانی مشغول هستند.

- معتقدند که فردی خاص و منحصر به فرد هستند و تنها افراد خاص یا دارای موقعیت بالا می توانند آنان را بفهمند یا با آن ارتباط داشته باشند.

- نیاز به تمجید مفرط دارند.

- احساس محق بودن دارند. یعنی انتظارات غیر معمول از برخورد ویژه و مطلوب یا پذیرش خودکار دیگران نسبت به توقعات خود را دارند.

- در روابط بین فردی استثمارگر هستند. یعنی برای رسیدن به اهداف خود از دیگران بهره کشی می کنند.

- فاقد هم حسی هستند و تمایلی به شناسایی یا تشخیص احساسات و نیاز دیگران ندارند.

- اغلب نسبت به دیگران حسادت می ورزند و معتقدند که دیگران نسبت به آنان حسودند.

- رفتارها یا نگرش های خودخواهانه و پرنخوت نشان می دهند.

دو چهره خودشیفتگی

کرنبرگ معتقد است خودشیفتگی ناشی از بی تفاوتی والدین نسبت به کودک است که باعث ایجاد خودبزرگ پنداری تدافعی می شود. کوهت بی تفاوتی والدین را مانع تبدیل احساس بچگانه خودبزرگ پنداری به احساس سالمی از عزت نفس می داند. ظهور خودبزرگ پنداری که در اصل با احساس حقارت همراه است پاسخی به شیوه نادرست فرزندپروری و بی تفاوتی والدین است. (احساس حقارت پاسخی طبیعی و غیر دفاعی کودک محسوب می شود) به نظر کرنبرگ فرد خودشیفته با استفاده از مکانیسم دفاعی جداسازی این احساس متناقض از خودآگاه بیرون می کند.

دوگانگی احساس عزت نفس در افراد خودشیفته منجر به تحقیقات بسیاری از سوی کرنبرگ و کوهت شد به طوری که آن ها وجود دو نوع خودشیفتگی را فرض کردند. خودشیفتگی آشکار یا فالیک و خودشیفتگی پنهان.

در مقیاس هایی که مبتنی بر معیارهای DSMIV بود شخصیت های خودشیفته نمره بالایی را در صفت خودنمایی و بزرگ پنداری نمایش می دادند و در سه مقیاس دیگر در صفت آسیب پذیری و حساسیت افراطی بالاترین نمره را کسب کردند. تحقیقات نشان داده که عامل آسیب پذیری و حساسیت افراطی با صفاتی چون درونگرایی،‌ داشتن حال تدافعی،‌ اضطراب،‌آسیب پذیری در مقابل حوادث زندگی مرتبط است. در حالیکه عامل خودبزرگ پنداری و خودنمایی با صفای چون برونگرایی، اتکای به نفس، خودنمایی و پرخاشگری در ارتباط است.

وقتی خودشیفتگی آشکار است بزرگ پنداری فرد خودشیفته منجر به اظهار خودنمایی و اهمیت دادن به خود و اشتغال ذهنی به دریافت توجه و تحسین دیگران می شود.

در نوع پنهان خودشیفتگی با احساس ناهشیارانه خودبزرگ پنداری، عدم اعتماد به نفس، عدم ابتکار، احساس مبهمی از افسردگی، عدم اشتیاق به کار و عدم کارآیی دیده می شود. کرنبرگ می گوید افراد خودشیفته پنهان، بسیار حساس مضطرب، ترسو و ناایمن هستند ولی در تماس نزدیک با آنان، تخیلات خود بزرگ پندارانه این افراد نمایان می شود. در واقع عزت نفس بزرگ شده در این افراد پوششی بر روی احساس آسیب پذیری آنان است که در زمان انتقاد و یا در پاسخ به شکست ظهور می کند.