هنجاریابی آزمون جدید شخصیتی نئو (NEO) و بررسی تحلیلی ویژگیها و ساختار عاملی آن

هنجاریابی آزمون جدید شخصیتی نئو (NEO) و بررسی تحلیلی ویژگیهای و ساختار عاملی آن در بین دانشجویان دانشگاههای ایران, / میرتقی گروسی‌فرشی؛ به راهنمایی: هوشنگ مهریار. گروسی‌فرشی، میرتقی

پایان نامه (دکترا) -- دانشگاه تربیت مدرس، 1377

به منظور هنجاریابی آزمون جدید شخصیتی نئو (NEOPI-R) و بررسی تحلیلی ویژگیها و ساختار عاملی آن در بین دانشجویان دانشگاههای ایران، نمونه‌ای با حجم 2000 نفر از بین جامعه آماری انتخاب گردید. این نمونه از بین دانشجویان دانشگاههای تبریز و شیراز و دانشگاههای علوم پزشکی این دو شهر انتخاب گردیدند. فرم فارسی تهیه شده از آزمون NEO بر روی نمونه مورد پژوهش اجرا گردید. مجموع پرسشنامه‌های فراهم شده از این نمونه در فرم گزارش شخصی (فرم S) 1775 نفر و در فرم گزارش مشاهده‌گران (فرم R) 211 نفر بودند که بعد از پالایش پرسشنامه‌های تکمیل شده جمع باقی مانده از فرم 1656 S نفر و از فرم 200 R نفر بودند. تست NEOPI-R جانشین تست NEO است که در سال 1985 برای اولین بار تهیه شده بود. در فرم سال 1985 سه عالم N، E و O رویه‌های مشخصی داشتند. در حالیکه دو عامل A و C فاقد رو به مشخصی بودند. در تست NEOPI-R رویه‌های مشخصی نیز برای عوامل A و C منظور شده است. از این رو لفظ NEO دیگر نمی‌تواند مخفف سه عامل N، E و O باشد بلکه به عنوان نامی است که برای این تست انتخاب شده است. فرضه‌های زیر در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. -1 این تست در مورد دانشجویان ایرانی دارای همان ساختار عاملی خواهد بود که در ممالک غربی بدست آمده است. -2 این تست 6 رویه یا عامل فرعی را برای هر یک از پنج عامل اصلی در دانشجویان ایرانی هم نشان خواهد داد. -3 ساختار عاملی تست ثابت است و بر اساس ویژگیهائی از قبیل جنس، محل اقامت، سن و طبقه اجتماعی افراد تغییر خواهد کرد. -4 میانگین نمرات و پراکندگی آن در عوامل اصلی و 30 رویه آن بر اساس متغیرهائی چون جنس، شهرستان، طبقه اجتماعی دانشجویان متفاوت خواهد بود. روش آماری عمده در بررسی فرضیات مذکور تحلیل عوامل است. درجه ثبات عاملی تست بوسیله تکرار تحلیل عوامل در دو گروه جنسی و مقایسه نتایج بدست آمده با یکدیگر مورد ارزیابی قرار گرفته است. تحلیل عوامل مجددی روی رویه‌های هر یک از عوامل انجام گرفته است تا وجود عوامل فرعی احتمالی در هر یک از عوامل اصلی مشخص گردد. برای ارزیابی اعتبار ملاکی تست از همبستگی فرم S و R، و برای ارزیابی پایائی تست از روش ثبات درونی (آلفای کرونباخ) استفاده شده است. نمرات آزمون هم به صورت خام و هم بصورت نقاط صدکی محاسبه و ارائه شده است. اطلاعات بدست آمده توسط نرم‌افزار کامپیوتری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج زیر بر اساس فرضیات مطرح شده، بدست آمده است. - تحلیل عوامل رویه‌های 30 گانه تست NEO حضور 5 عامل اصلی و یک عامل فرعی ناپایدار ششمی را نشان می‌دهد. عامل ششم در نمونه کلی و در گروه مردان به شکلی و در گروه زنان به شکلی متفاوت ظاهر می‌شود و لذا می‌توان آن را عاملی وابسته به جنس و احتمالا برآمده از شرایط فرهنگی در ایران دانست. - تحلیل عوامل رویه‌های 6گانه هر عامل بطور جداگانه نشان می‌دهد که خالصترین وامل، عوامل N و C است. عوامل E و A به لحاظ پیچیدگیهائی که دارند، هر یک دو عامل را نشان می‌دهند اما اغلب رویه‌ها روی هر دو عامل بار قابل ملاحظه‌ای دارند، اما رویه‌های عامل O فقط در مورد زنان دو عامل مستقل از یکدیگر تشکیل می‌دهند که چون این پدیده فقط در مطالعه حاضر دیده شده است. از اینرو بنظر می‌رسد که این امر ناشی از شرایط فرهنگی ایران باشد. - نتیجه تحلیل عوامل مردان کاملا شبیه تحلیل عوامل نمونه کلی است و هیچ تفاوت مشهودی در آن دیده نمی‌شود. - نتیجه تحلیل عوامل زنان بجز در رویه‌های عامل انعطاف‌پذیری شبیه تحلیل عوامل نمونه کلی است. در گروه زنان ترکیب رویه‌های O1، O2، O3 و O5 همراه با رویه‌های E5 و جنبه منفی A5 عامل ناپایدار ششمی را تشکیل می‌دهند که با توجه به خصوصیات رویه‌های مذکور می‌توان آن را خودشیفتگی نامید. - میانگین نمرات دانشجویان تبریز و شیراز در برخی از عوامل و رویه‌های آنها متفاوت از یکدیگر بوده و این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار است. - میانگین نمرات گروه مردان و گروه زنان در برخی از عوامل و رویه‌های آنها متفاوت از یکدیگر بوده و این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار است. - میانگین نمرات نمونه مورد بررسی به تفکیک تعامل جنسی و سواد پدر نیز در برخی از جهات متفاوت از یکدیگرند.